Οι Μωμόγεροι του Πόντου ενώνουν τον Ελληνισμό και βγαίνουν στους δρόμους παραμονές των Χριστουγέννων (φωτο)

Βασίλης Τσενκελίδης*

Οι κάτοικοι της Καλλιθέας Αττικής παρακολούθησαν και φέτος την πολυαναμενόμενη παράσταση των Μωμόγερων, που βγήκαν στους δρόμους της περιοχής την Κυριακή, στις 17 Δεκεμβρίου, και από την πρώτη στιγμή τράβηξαν την προσοχή των περαστικών.

Η παράδοση των Ποντίων κερδίζει τις ψυχές των  ανθρώπων ανεξαρτήτως ηλικίας.

Μπροστά στην πομπή ήταν τα παλληκάρια του Ελληνικού Σωματείου Διάσωσης και Διάδοσης της Πολιτιστικής μας Κληρονομιάς «Οι Μωμόγεροι» με φορεσιές που θυμίζουν αυτές των ευζώνων. Δεν έλειψαν από την παράσταση και οι άλλοι πασίγνωστοι ήρωες του ποντιακού εθίμου, που κρατά αιώνες και έχει σχέση με το χειμερινό εορταστικό Δωδεκαήμερο,  – η νύφη, η αρκούδα, ο γιατρός, η γριά και το διαβολάκι.

Όπως τόνισε με ιδιαίτερη χαρά ο πρόεδρος του Σωματείου Κώστας Αλεξανδρίδης, οι φετινές εκδηλώσεις των Μωμόγερων έχουν επετειακό χαρακτήρα. Πριν από ένα χρόνο αυτό το εθιμικό δρώμενο εντάχτηκε στον διεθνή κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας της UNESCO.

Η συμπλήρωση του ενός χρόνου από την απόφαση της UNESCO και η ιστορική πορεία του Ελληνικού Σωματείου Διάσωσης και Διάδοσης της Πολιτιστικής Κληρωνομιάς «Οι Μωμόγεροι» έγιναν αφορμή και για την εκδήλωση, η οποία πραγματοποιήθηκε το Σάββατο, στις 16 Δεκεμβρίου, στο Συνεδριακό Κέντρο Α.Ε.Ι. Πειραιά Τ.Τ.  

Στη διάρκεια της εκδήλωσης παρουσιάστηκαν το δρώμενο των Μωμόγερων και οι χοροί του Πόντου, της Κρήτης και της Μακεδονίας.  «Οι Μωμόγεροι» κατάφεραν να ενώσουν στην πολιτιστική τους έκφραση τις θρυλικές ακριτικές περιοχές του ελληνικού κόσμου.

Στην εκδήλωση πήρε μέρος η χορωδία του Φάρου Ποντίων Θεσσαλονίκης. Ερμηνεύτηκαν τα χριστουγεννιάτικα και τα πρωτοχρονιάτικα τραγούδια (Κάλαντα Χριστουγένων  «Χριστός ΄γενέθεν», «Τον Αη-Δημήτρην προσκηνώ» και «Καλαντάρ΄τς και Νέον  Έτος»).

Το εθιμικό δρώμενο των Μωμόγερων  το Σάββατο και την Κυριακή συνόδευαν οι μουσικοί Γιώργος Κουλαξουζίδης (λύρα), Βασίλης Φωλίνας (αγγείο) και ο μικρός νταουλτζής Παναγιώτης Κουλαξουζίδης.

Την εκδήλωση της 16ης Δεκεμβρίου χαιρέτησε ο πρύτανης του Ανώτατου Εκπαιδευτικού Ιδρύματος Πειραιά Λάζαρος Βρυζίδης, χαρακτηρίζοντας τις προσπάθειες του Σωματείου ως σημαντικές  και χρήσιμες.

Για πρώτη φορά στην καθιερωμένη εκδήλωση υπό τον τίτλο του διδάκτορα λαογραφίας μίλησε η γραμματέας του Σωματείου Μυροφόρα Ευσταθιάδου. Η ερευνήτρια της ποντιακής παράδοσης αναφερόμενη στα λόγια των μεγάλων λαογράφων απάντησε στην ερώτηση η οποία συνήθως ενδιαφέρει τον σύγχρονο άνθρωπο.  

«Εσείς μπορεί να μου πείτε, τα έθιμα αυτά με τους καλικάντζαρους τι σχέση έχουν με μας στη σημερινή αστική πραγματικότητα? Τι σχέση έχουμε εδώ, στην Αθήνα, με τα δαιμόνια, με τις μάγισσες, που φυλάττουν ένα πηγάδι, με την καλή σοδιά νέας εποχής? ... Βιώνουμε εμείς την μετάβαση από το σκοτάδι στο ανοιξιάτικο φως?»

»... Οι πρόγονοί μας ήταν τελικά τόσο απλοϊκοί, ήταν αφελής?  Ήταν τόσο γραφική η παράδοση...?

»Το γεγονός, ότι ζούμε σήμερα σε μια σύγχρονη μηχανική κοινωνία, που βασίζεται στον ορθολογισμό, δεν σημαίνει πως δεν έχουμε στοιχεία παράδοσης στη ζωή μας. Το υποσυνείδητό μας γνωρίζει την παράδοση...!», είπε χαρακτηριστικά η ομιλήτρια,  βάζοντας τον κόσμο να αναρωτηθεί ακόμα περισσότερο και να στρέψει την προσοχή του στις πολιτιστικές του ρίζες.   

Ρεπορτάζ, φωτογραφίες – Βασίλης Τσενκελίδης, ιστορικός (Αθήνα)