Μια χαμένη συνήθεια: Οι άνθρωποι το Μεσαίωνα κοιμούνταν όχι μία αλλά δύο φορές το βράδυ

 

Αν ένας άνθρωπος του Μεσαίωνα επισκεπτόταν την εποχή μας, πιθανότατα θα ρωτούσε – μεταξύ άλλων – γιατί δεν κοιμόμαστε δύο φορές τα βράδια

Αν ένας άνθρωπος του Μεσαίωνα επισκεπτόταν την εποχή μας, πιθανότατα θα ρωτούσε – μεταξύ άλλων – γιατί δεν κοιμόμαστε δύο φορές τα βράδια. Σύμφωνα με τις ιστορικές πηγές, τον Μεσαίωνα οι άνθρωποι δεν κοιμόντουσαν απευθείας όλη τη νύχτα, αλλά σε δύο ξεχωριστές φάσεις. Αυτή η πρακτική έχει έρθει στο φως τα τελευταία χρόνια χάρη στην έρευνα του ιστορικού Roger Ekirch, συγγραφέα του βιβλίου «At Day’s Close: Night in Times Past». «Και οι δύο φάσεις του ύπνου διαρκούσαν περίπου το ίδιο χρονικό διάστημα με τους ανθρώπους να ξυπνούν κάποια στιγμή μετά τα μεσάνυχτα πριν επιστρέψουν ξανά για ξεκούραση», λέει ο ιστορικός, σύμφωνα με το openculture.

Αλλά δεν είχαν όλοι το ίδιο χρονοδιάγραμμα. Όσο πιο αργά πήγαιναν για ύπνο, τόσο πιο πιο πολύ κοιμόντουσαν. Αν για παράδειγμα έπεφταν για ύπνο μετά τα μεσάνυχτα, δεν ξυπνούσαν καθόλου μέχρι την αυγή. Οι αποδείξεις για αυτό το ευρέως διαδεδομένο φαινόμενο υπάρχουν σε πολλά  μεσαιωνικά έγγραφα που σώζονται ως σήμερα. «Στη Γαλλία, ο πρώτος ύπνος ονομαζόταν premier somme», γράφει η Zaria Gorvett του BBC.com, «στην Ιταλία, primo sonno».

Ο Eckirch βρήκε ενδείξεις της συνήθειας σε μέρη όπως η Αφρική, η Νότια και Νοτιοανατολική Ασία, η Αυστραλία, η Νότια Αμερική και η Μέση Ανατολή ενώ η πρώτη αναφορά που εντόπισε προέρχεται από την Οδύσσεια του Ομήρου. Όποιοι κι αν ήταν οι λόγοι γι’ αυτή τη συνήθεια οι άνθρωποι φαίνεται να χρησιμοποιούσαν έξυπνα το χρόνο ανάμεσα στους δύο ύπνους: οι αγρότες δούλευαν, οι Χριστιανοί προσεύχονταν και οι κλέφτες έκλεβαν. «Η ώρα ανάμεσα στους δύο ύπνους χρησιμοποιούνταν για κοινωνικές συναναστροφές και για σεξ». Μετά από μια κουραστική μέρα δουλειάς, «ο πρώτος ύπνος έδιωχνε την εξάντλησή και η περίοδος μετά θεωρούνταν η κατάλληλη στιγμή για να συλλάβουν πολλά παιδιά».

Ο διφασικός ύπνος δεν επιβίωσε τον 19ο αιώνα. Οι λόγοι, όπως εξηγεί ο Ekirch στην παραπάνω συνέντευξη, έχουν να κάνουν με τη Βιομηχανική Επανάσταση, που προκάλεσε μεγάλη διαταραχή των παραδόσεων. Μαζί με «την αυξανόμενη επικράτηση του τεχνητού φωτισμού τόσο μέσα στα σπίτια όσο και έξω», λέει, «οι ώρες του ύπνου μειώθηκαν, παρόλο που οι άνθρωποι εξακολουθούσαν να ξυπνάνε την ίδια ώρα το πρωί». Εκτός από την εισαγωγή νέων τεχνολογιών, η Βιομηχανική Επανάσταση «άλλαξε επίσης τη στάση των ανθρώπων απέναντι στην εργασία αλλά και τη σχέση τους με το χρόνο. Η παραγωγικότητα και η αποτελεσματικότητα ήταν τα βασικά χαρακτηριστικά του 19ου αιώνα».

ΑΠΟ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΒΑΤΖΙΚΛΗΣ

Πηγή: https://mikropragmata.lifo.gr

Εικόνα: «Αφύπνηση» για το έργο του Λ. Τολστόι (ru.wikipedia.org)